رقابت نقش مهمی در اندازه، ساختار و پایداری جوامع حشرات دارد و به عنوان یک راهبرد تعیین کننده شایستگی عوامل بیولوژیک به کار میرود. در حشرات پارازیتوئید، گونههای مختلف میتوانند در مراحل لاروی و بلوغ بر سر منابع خاص رقابت کنند. درک چگونگی تاثیر رقابت درون و بین گونهای در پارازیتوئیدها برای مطالعات اساسی اکولوژیکی و در موضوع مهار زیستی آفات ضروری به نظر میرسد. پژوهش حاضر به تعیین اثر رقابت روی کارایی جستجوگری و راهبرد تخمگذاری زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor Say روی لارو سن چهار کرم پیلهخوار نخودHeliothisviriplaca Hufnagel در هفت سطح رقابتی و نیز چهارسطح از تراکم (1، 2، 3 و 4) زنبور پارازیتوئید به ازای هر بوته نخود بهاره (رقم بیونیج) و در شرایط خُردسامانه یا میکروکاسم پرداخت.نتایج نشان داد که، با افزایش سطح رقابت از میزان کارایی جستجوی زنبور H. hebetor کاسته شده، به طوریکه، بیشترین مقدار کارایی پس از 48 ساعت در تیمار بدون رقابت و در تراکم 4 زنبور به ازای هر بوته،002/0±178/0بر ساعت و کمترین آن در سطح رقابت 12 و تراکم 2 زنبور، برابر با 004/0±023/0 بر ساعت، محاسبه شد.با افزایش سطح تراکم زنبور تا سطح تراکم 3 زنبور به ازای هر بوته، میزان کارایی کاهش یافت، اما، در تراکم 4، مجددا کارایی جستجو افزایش یافت. همچنین، اثر متقابل تراکم و رقابت معنیدار نبود، به عبارتی روند واکنش جستجوگری برای تراکمهای مختلف در سطوح مختلف رقابتی متفاوت نمیباشد و این دو عامل مستقل از یکدیگر اثر خود را روی کارایی جستجوگری زنبور H. hebetor، بروز دادهاند. زمان اثر مثبت بر کارایی زنبور داشت، به طوریکه در تمام سطوح رقابت و در تراکمهای مختلف اختلاف از لحاظ آماری معنیدار شد. با افزایش تراکم زنبور به ازای هر بوته نخود، میزان تخمگذاری افزایش یافت و این بدان معنا است که، حضور همزمان چند زنبور پارازیتوئید اثر منفی روی میزان تخمگذاری ندارد، در حالیکه رقابت اثر منفی بر میزان تخمگذاری زنبور ماده داشت، به این صورت که بیشترین میزان تخمگذاری در تراکم 1 زنبور و سطح رقابت 1(شاهد) با 1/2±7/14 تخم و کمترین آن در تراکم 4 زنبور و سطح رقابت 12، 05/0±4/6 عدد تخم به ازای هر بوته تعیین شد. در تمام سطوح رقابت صرف نظر از میزان تراکم، نسبت جنسی تحت تاثیر رقابت نبود، اما اختلاف نسبت جمعیت ماده به نر در سطح رقابت 1 از دیگر سطوح بیشتر بوده است. درصد تلفات با افزایش سطح رقابت افزوده شد، به این صورت که کمترین درصد تلفات در سطح رقابت 1 و 2 و بیشترین آن در سطح رقابت 10 و 12 رخ داده است. در نهایت با توجه نتایج این پژوهش، به نظر میرسد باید توجه بیشتری به نقش رقابت درون گونهای در هنگام رهاسازی و تولید انبوه زنبور پارازیتوئید H. hebetor برای استفاده در برنامه مدیریت تلفیقی کرم پیلهخوار نخود داشت.
Anonymous. (2020). Statistics and information Ministry of Agriculture. https://www.maj.ir/Dorsapax/userfiles/Sub65/amarnamehj2-1399-sh.pdf (accessed 23 May 2022). (In Persian)
Cusumano, A., Peri, E., & Colazza, S. (2016). Interspecific competition/facilitation among insect parasitoids. Current Openion in Insect Science 191: 1-5. https://doi.org/10.1016/j.cois.2015.11.006.
Harvey, A. (2005). Factors affecting the evolution of development strategies in parasitoid wasps: the importance of functional constraints and incorporating complexity. Entomologia Expermentalis et Applicata 117: 1–13. https://doi.org/10.1111/j.1570-7458.2005.00348.x.
Kalushkov, P., & Hodek, I. (2010). New essential aphid prey for Anatis ocellata and Calviaquatuordecimguttata (Coleoptera:Coccinellidae). Biocontrol Scince Technique 11: 35–39. https://doi.org/10.1080/09583150020029727.
McBrien, , & Mackauer, M. (1991). Decision to superparasitize based on larval survival: competition between aphid parasitoids Aphidius ervi and Aphidius smithi. EntomologiaExpermentalisApplicata 59: 145-150. https://doi.org/10.1111/j.1570-7458.1991.tb01497.x.
Mohamad, R., Monge, J.P., & Goubault, M. (2011). Agonistic interactions and their implications for parasitoid species coexistence. Behavior Ecology 22: 1114-1122. https://doi.org/10.1093/beheco/arr098.
Mohseni, L., Rasekh, A., & Kocheili, F. (2016). Comparative effect of wasp density in unisexual and bisexual strains of Lysiphlebus fabarum, on superparasitism in the Black bean aphid, Aphis fabae. Journal of Plant Protection30(2): 251-260. http://dx.doi.org/10.22067/jpp.v30i2.42305.
Nouri Ganbalani, G., Mottaghinia, L., Abedi, Z., & Nouri, A. (2021). Foraging behavior of Venturia canescens Gravenhorst on potato tuber moth, Phthorimaea operculella Zeller Short title: Behavioral characteristics of canescens.Iranian Journal of Plant Protection Science52(2): 37-39. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22059/IJPPS.2021.328323.1006976.
Poelman, E.H., Gols, R., Gumovsky, A.V., Cortesero, A.M., Dicke, M., & Harvey, J.A. (2014). Food plant and herbivore host species affect the outcome of intrinsic competition among parasitoid larvae. Ecological Entomology 39: 693-702. https://doi.org/10.1111/een.12150.
Tepa-Yotto, G.T., Hofsvang, T., Godonou, I., Tchibozo, I., & Sæthre, M.G. (2013). Host instar suitability of Aphis gossypii (Hemiptera: Aphididae) for Lysiphlebustestaceipes (Hymenoptera: Braconidae) and parasitism effect on aphid life table. AppliedEntomology and Zoology48(4): 57-62. https://doi.org/10.1007/s13355-013-0203-5.
Van Lenteren, J.C. (2012). The state of commercial augmentative biological control: plenty of natural enemies, but a frustrating lack of uptake. Biocontrol57(1):1-20. http://dx.doi.org/10.1007/s10526-011-9395-1.
Wang, X.Y., Jennings, D.E., & Duan, J.J. (2015). Trade-offs in parasitism efficiency and brood size mediate parasitoid coexistence, with implications for biological control of the invasive emerald ash borer. Applied Ecology 52: 1255-1263. https://doi.org/10.1111/1365-2664.12487.
Wang, X., Ramadan, M.M., Guerrieri, E., Messing, H.M., Johnsonm, W., Daane, K.M., & Hoelmer, K.A. (2021). Early-acting competitive superiority in opiine parasitoids of fruit flies (Diptera: Tephritidae): Implications for biological control of invasive tephritid pests. Biological Control 162: 104-125. https://doi.org/10.1016/j.biocontrol.2021.104725.
مهدوی, طیبه السادات و مددی, حسین . (1401). رقابت درونگونهای و ارتباط آن با برخی فاکتورهای بیولوژیکی زنبور Habrobracon hebetor در کنترل پیلهخوار نخود. پژوهش های حفاظت گیاهان ایران, 36(4), 423-438. doi: 10.22067/jpp.2022.77112.1098
MLA
مهدوی, طیبه السادات , و مددی, حسین . "رقابت درونگونهای و ارتباط آن با برخی فاکتورهای بیولوژیکی زنبور Habrobracon hebetor در کنترل پیلهخوار نخود", پژوهش های حفاظت گیاهان ایران, 36, 4, 1401, 423-438. doi: 10.22067/jpp.2022.77112.1098
HARVARD
مهدوی, طیبه السادات, مددی, حسین. (1401). 'رقابت درونگونهای و ارتباط آن با برخی فاکتورهای بیولوژیکی زنبور Habrobracon hebetor در کنترل پیلهخوار نخود', پژوهش های حفاظت گیاهان ایران, 36(4), pp. 423-438. doi: 10.22067/jpp.2022.77112.1098
CHICAGO
طیبه السادات مهدوی و حسین مددی, "رقابت درونگونهای و ارتباط آن با برخی فاکتورهای بیولوژیکی زنبور Habrobracon hebetor در کنترل پیلهخوار نخود," پژوهش های حفاظت گیاهان ایران, 36 4 (1401): 423-438, doi: 10.22067/jpp.2022.77112.1098
VANCOUVER
مهدوی, طیبه السادات, مددی, حسین. رقابت درونگونهای و ارتباط آن با برخی فاکتورهای بیولوژیکی زنبور Habrobracon hebetor در کنترل پیلهخوار نخود. پژوهش های حفاظت گیاهان ایران, 1401; 36(4): 423-438. doi: 10.22067/jpp.2022.77112.1098
ارسال نظر در مورد این مقاله