بررسی فلور و ساختار جوامع علف‌های هرز مزارع گل‌گاوزبان (Echium amoenum Fisch & Mey.) شهرستان آزادشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

2 گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

3 گروه تولیدات گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

چکیده

گل‌گاوزبان ایرانی  (Echium amoenum Fisch & Mey.) از گیاهان خانواده Boraginaceae می‌باشد در مناطق مختلف ایران پراکنش دارد و در طب سنتی به ‌کار می‌رود. پوشش‌های گیاهی علف‌های هرز در بوم‌نظام‌های زراعی از تعداد زیادی گونه تشکیل‌ شده است که در واکنش به عملیات زراعی ظهور پیدا کرده‌اند. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی ساختار جوامع و تنوع گونه‌ای علف‌های هرز مزارع گل‌گاوزبان شهرستان آزادشهر در سال ۱۴۰۱ انجام شد. بدین منظور، تعداد 20 مزرعه گل‌گاوزبان در منطقه آزادشهر در چهار جهت جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) انتخاب و گونه‌های علف‌های هرز، براساس الگوی W در این مزارع نمونه‌برداری و شناسایی شدند. با استفاده از روابط موجود، تراکم، فراوانی، یکنواختی و غالبیت هرگونه محاسبه شد. در هر مزرعه، طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریای مکان مورد نمونه‌برداری توسط دستگاه GPS ثبت شد. اطلاعات به‌دست‌‌آمده با استفاده از نرم‌افزار GIS پردازش و نقشه پراکنش تمام علف‌های هرز مزارع گل‌گاوزبان تهیه شد. نتایج نشان داد که در مزارع گل‌گاوزبان شهرستان آزادشهر، 19 گونه علف‌هرز متعلق به 12 خانواده گیاهی وجود داشت که 57/31 درصد متعلق به خانواده گندمیان (Poaceae)، 52/10 درصد متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae)، 52/10 درصد متعلق به خانواده هفت‌بندیان (Polygonaceae) و بقیه به نُه خانواده گیاهی دیگر تعلق داشتند. در مجموع، 68 درصد گونه­ها یک‌ساله، 32 درصد چندساله، که 68 درصد دولپه و 32 درصد تک‌لپه بودند. بیشترین تراکم علف‌هرز مربوط به علف‌های هرز پنجه‌مرغی (Cynodon dactylon)، پیچک‌مزرعه (Convolvulus arvensis) و سلمه‌تره Chenopodium album)) به‌ترتیب به‌مقدار 40/2، 36/2 و 30/2 بوته در مترمربع بود. همچنین علف‌های هرز پنجه مرغی، پیچک‌‌مزرعه و سلمه‌تره بیشترین غالبیت نسبی را در بین 19 گونه علف‌هرز داشتند؛ این علف‌های هرز به‌ترتیب دارای 49/22، 31/22 و 91/21 درصد غالبیت نسبی بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

©2025 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source.

  

https://doi.org/10.22067/JPP.2025.89616.1203

مراجع

  1. Abin,F., & Islami, S.V. (2009). The effect of mother plant environment on resistance to salinity and drought stress in the germination and greening stage of milkweed. Journal of Weed Research, 1(2), 1-12. (in Persian with English abstract)
  2. Ahmadi, A., Rashed Mohasel, M., Khazaei, H.R., Ghanbari, A., Ghorbani, R., & Mousavi, S. K. (2013). Weed floristic composition in lentil (Lens culinaris) farms in Khorramabad. Iranian Journal of Field Crops Research, 11(1), 45-53. (in Persian). https://doi.org/22067/gsc.v11i1.24060
  3. Agricultural Jihad Statistics. (2022). Agricultural statistics of horticultural and greenhouse products, Ministry of Agricultural Jihad, Planning and Economic Deputy, Information and Communication Technology Center. 401 p. (In Persian)
  4. Ahmadi, A.R.,& Mousavi, S.K.(2016). flora survey and preparation of weed distribution map of autumn chickpea fields in Khoramabad city.Scientific-Research Journal of Plant Ecophysiology, 9, 177-190.
  5. Alikhani, R., Saidipour, S., & Larzadeh, S. (2015). Investigating the effect of oxyfluorfen herbicide levels on the control of desert ivy (Convolvulus arrensis) and yield components of two varieties of mung bean (Vigna radiate) in Ahvaz weather conditions. Journals of Plant Agronomy, 6(2), 41-48.
  6. Amiri, M. (2014). A study of ecological characteristics and agronomic aspects of Iranian borage (Echium amoenum) cultivation in Mashhad conditions. Pasture Research Journal, 10(3), 22-36.
  7. Bagheri, A., Rashid Mozal, M.H., & Rezvani Moghadam, P. (2013). The effect of rotation on the spatial dynamics of the weeds of the Iranian chestnut (Fumaria vaillantti) and the Haftband grass (Polygonum aviculare). Agricultural Research of Iran, 12(2), 178-188. (in Persian) https://doi.org/22067/gsc.v12i2.39143
  8. Carlin, T.F., Bufford, J., & Godsoe, W. (2023). Global assessment of three Rumex species reveals inconsistent climatic niche shifts across multiple introduced ranges. Biological Invasions, 25, 79-96. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-1358439/v1
  9. Einollahi, F., Ovisi, M., & Rahimian Mashhadhi, H. (2017). Interaction between application time and application rate of Nicosulfuron herbicide in corn weed control. Journal of Weed Science, 4(1), 1-10. (in Persian) https://doi.org/10.22092/ijws.2018.1401.01
  10. Elahi, S., Sadrabadi Haghighi, R., & Alimoradi, L. (2010). Evaluation of special, functional and structural diversity of weeds community in pistachios (Pistacia vera) orchards of Bardaskan county. Journal of Agroecology, 2(4), 574-586. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jag.v2i4.8786
  11. Franke, A.C., Lotzlap, L.A.P., Van Der Burg, W.J., & Van Overbeek, L. (2009). The role of arable weed seeds for agroecosystem functioning. Weed Research, 49, 131-141 https://doi.org/10.1111/j.1365-3180.2009.00692.x.
  12. Ghasemi, M., Kamkar, B., Baghrani Tarshiz, N., & Abdi, A. (2011). Determining the dominant species of weeds in the wheat fields of Gorgan, Field (Qarasu) using geographic information system (GIS). The First Congress of Agricultural Sciences and New Technologies, 10-12 September. University of Zanjan, Iran.
  13. Golmohammadzadeh, S., Zaefarian, F., & Rezvani, M. (2022). Investigation of growth characteristics and phenological stages of Papaver dubium and Papaver rhoeas L. species based on growth degree day. Journal of Iranian Plant Protection Research, 36(3), 339-351. (in Persian with English abstract). http://doi.org/10.22067/JPP.2021.72672.1052
  14. Grundy, A.C., Phelps, K., Reader, R.J., & Burston, S. (2002). Modelling the germination of Stellaria media using the concept of hydrothermal time. New Phytologist, 18(3), 433-444. https://doi.org/10.1046/j.1469-8137.2000.00778.x
  15. Izadi-Darbandi, E., Mirzaei, M., & Mehdikhani, H. (2018). Evaluation of flora and distribution of weeds in pistachio (Pistacia vera) orchards of Kerman city. Journal of Iranian Plant Protection Research, 32(1), 59-69. (in Persian with English abstract). http://doi.org/10.22067/jpp.v32i1.60787
  16. Janati Attai, S., Pirdashti, H., Kazemi, H., & Yonesabadi, M. (2018). Preparation of the distribution map and the number of weeds of rapeseed fields in the city of Gurgan using the system Geographic Information (GIS). Journal of Plant Protection, 31(4), 605-616. https://doi.org/10.22067/jpp.v31i4.57968
  17. Javadzadeh, S.M. (2018). Identifying and determining the density of important weeds of saffron (Crocus sativus ) in Kainat. Saffron Research Journal, 7(1), 69-81. https://doi.org/10.22077/jsr.2018.1267.1064
  18. Khormali, K., Gholamalipour Alamdari, E., Zaraie, M., Avarseji, Z., & Ahangar, L. (2019). Floristic study of weeds of saffron (Crocus sativus) fields in Cheshmesaran district in Azadshar. Saffron Agriculture and Technology, 8(2), 185-209. https://doi.org/10.22048/jsat.2019.183023.1347
  19. Khorramdel, S., Qurbani, R., Asadi, Q.A., & Afrikan, R. (2016). The effect of non-chemical management methods on the population and diversity of weeds in the field of spinach (Spinacia oleraceae). Agricultural Ecology, 3(9), 638-651. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22067/jag.v9i3.29239
  20. Mamnoei, E., & Baghestani, M.A. (2013). Evaluating of some herbicides to control bermudagrass (Cynodon dactylon) and field bindweed (Convolvulus arvensis) in established alfalfa (Medicago sativa). Iranian Journal of Weed Science, 9(2), 201-211. (in Persian with English abstract)
  21. Mofidi, A., Ramezani, M.K., Dayant, M., Mantarez, M., & Engenji, J. (2015). Investigating the history of application on the efficacy of metribuzin herbicide in controlling Chenopodium album in different soils. Iranian Plant Protection Researches, 30(1), 134-142.
  • Mojab, M., Hosseini, M., & Karimian Klishadrokhi, M. (2017). Germination ecology of johnsongrass seeds (Sorghum halepense (L.) PERS.). Journal of Iranian Plant Protection Research, 31(3), 433-444. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jpp.v31i3.55442
  1. Niazmoradi, M., Kazemi, H., Garakhlou, J., Soltani, A., & Kamkar, B. (2023). Investigating the diversity of weed population structure in wheat fields in Bandar Turkman city, Golestan province. Journal of Weed Research, 15(1), 52-37. (in Persian with English abstract)
  2. Pouresmail, S., Mohammadvand, E., Yaghoubi, B., & Asghari, J. (2022). Investigating some eco-physiological aspects and chemical management of invasive weed Butomus umbellatus in paddy fields. Iranian Journal of Weed Science, 18(2), 75-89. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22034/ijws.2022.359026.1413
  3. Rastegar, M.A. (2007). Weed and Control Methods. University Publication Center. 412 pp.
  4. Salonen, J., Hyvonen, T., & Jalli, H. (2005). Weed flora and weed management of field peas in Finland. Agriculture of Food Science, 14, 189-201. https://doi.org/10.2137/145960605774826037
  5. Shahi Moradi, R., Kazemi, H., Kamkar, B., Nadimi, A., Hossein Alizad, M.,& Yeganeh, H.(2022). Preparation of distribution maps and biodiversity assessment of weeds in canolaagroecosystems using geographic information system (GIS) (Case study: Sorkhankalatehregion, Gorgan County).Weed Research Journal, 14(2), 73-99. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.1007/s10661-024-13100-4
  6. Siahmarguee, A., Ghaderifar, F., Gherekhloo, J., Akbari Gelvardi, A., & Gorgani, M. (2022). Estimating the cardinal temperatures of germination for Ipomoea hederaceae and Cleome viscosa at constant and alternating temperature conditions. Iranian Journal of Seed Research, 9(1), 93-110. https://doi.org/10.52547/yujs.9.1.93
  7. Sohrabi-Rad, E.M., Siahmarguee, A., Kazemi, H., Ghaderi-Far, F., & Gherekhloo, J. (2017). Influence of crop management practices and soil characteristics on weed population and soil seed bank in soybean fields. Journal of Agroecology, 7(1), 155-172. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22067/jag.v9i3.60119
  8. Soltani, E., Soltani, A., Galeshi, S., Ghaderi-Far, F., & Zeinali, E. (2016). Vertical distribution of volunteer canola and wild mustard in their soil seed bank. Applied Field Crops Research, 29(3), 20-28. https://doi.org/10.22092/aj.2016.112674
  9. Thomas, A.G. (1991). Florisric composition and relative abundance of weeds in annual crops of Manitoba. Canadian Journal of Plant Science, 71, 831-839. https://doi.org/10.4141/cjps91-117
  10. Veisi, M., Rahimisan Mashhadhi, H., Alizadeh, H., Minbashi Moini, M., & Owaissi, M. (2013). Change of weed flora in Kermanshah water wheat fields after a decade. Iranian Weed Science Journal, 10(1), 1-20. (in Persian with English abstract)
  11. Younesabadi, M., Faez, R., Ghaderifar, F., Savarinejad, A., & Kashiri, H. (2018). Weed seed bank survey in cotton fields of Golestan province. Iranian Journal of Cotton Researches, 6(1), 65-80. (in Persian with English abstract). https://doi.org/ 10.2 2092/ijcr.2018.117932
  12. Zaidali, A., Ghorbani, R., Kochaki, A., Azadbakht, N., Jahanbakhsh, V., & Aqeel, H. (2010). Investigating the possibility of biological control of desert ivy weed (Convolvulus arvensis) by plant antagonistic fungi. Iranian Plant Protection Researches, 24(1), 1-10. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22067/jpp.v1389i24.3841
  13. Zand, E., Baghestani, M.A., Dastaran, F., & Atri, A. (2008). Investigation efficacy of some graminicides in control of resistant and susceptible ryegrass biotypes (Lolium rigidium) to acetyl-CoA carboxylase inhibiting herbicides. Journal of Iranian Plant Protection Research, 22(2), 23-34. (in Persian with English abstract). https://doi.org/ 10.22067/jpp.v22i22.1061

 

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش های حفاظت گیاهان ایران
دوره 39، شماره 1 - شماره پیاپی 67
فروردین 1404
صفحه 115-131

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار