بررسی توان رقابتی سویا و سه گونه دم‌روباهی Setaria glauca، S. verticillata و S. viridis در نسبت‌های مختلف کاشت

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• وجیهه امینی ¹
• فائزه زعفریان ²
• محمد رضوانی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، مازندران، ایران

10.22067/jpp.2021.32844.0

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی واکنش سویا به تداخل سه گونه دم‌روباهی Setaria glauca، S. verticillata وS. viridis  و همچنین رقابت‌های بین گونه‌ای این سه علف هرز انجام گردید. آزمایش به‌صورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش اول شامل نسبت‌های کاشت: 25:75، 50:50، 75:25 (سویا-علف هرز) و کشت خالص (100% سویا و گونه علف هرز) بود و در سه آزمایش دیگر نیز هر یک از علف‌های هرز دو به دو با نسبت‌های ذکر شده در بالا با هم مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل عملکرد دانه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه سویا بود. همچنین زیست توده علف هرز، ارتفاع، تعداد برگ، تعداد سنبله و تعداد پنجه علف‌های هرز در رقابت با یکدیگر محاسبه شد. علاوه‌بر آن شاخص تحمل و شاخص رقابت تعیین نیز گردید. نتایج نشان داد که در بررسی توان رقابتی سه گونه دم‌روباهی با سویا، حداکثر عملکرد دانه سویا (56/15 گرم در بوته) در شرایط عاری از علف هرز (کشت خالص سویا) به‌دست آمد و افزایش تراکم سویا در هر سه گونه دم‌روباهی سبب کاهش زیست توده آن‌ها نسبت به کشت خالص علف هرز گردید. هر چند بررسی شاخص تحمل رقابت سویا به تراکم‌های متفاوت هر سه گونه دم‌روباهی نشان داد که گیاه سویا به تراکم‌های پایین (25 درصد) S. glauca، S. verticillata وS. viridis متحمل‌تر است؛ اما توانایی رقابتی سویا نسبت به این سه گونه به‌صورت S. glauca > S. verticillata > S. viridis بود؛ بطوریکه با افزایش تراکم گونه S. glauca عملکرد سویا با شیبی ملایم و با افزایش تراکم گونه S. viridis عملکرد سویا با شیبی تند کاهش پیدا کرد. مطالعه توان رقابتی گونه‌های دم‌روباهی با یکدیگر نشان داد که افزایش تراکم هر گونه سبب کاهش شاخص‌های رشدی گونه دیگر شد و حداکثر ارتفاع ساقه، تعداد پنجه، تعداد برگ، تعداد سنبله و زیست توده هر سه گونه در کشت خالص آن‌ها به‌دست آمد. نتایج به‌دست آمده از این مطالعه نشان داد که رقابت بین گونه‌ای در تراکم‌های متفاوت نسبت به رقابت درون گونه‌ای در کاهش زیست توده هر سه گونه مؤثرتر بود. نتایج آزمایشات بین گونه‌ای علف‌های هرز هم بیانگر این مطلب بود که قابلیت رقابتی بین این سه گونه به‌صورت S. glauca < S. verticillata < S. viridis بود.

کلیدواژه‌ها

• رقابت
• عملکرد
• علف هرز
• نسبت‌های کاشت

20.1001.1.20084749.1400.35.2.7.4

موضوعات

• علف های هرز

---

مراجع

• AbdullahiW., Nasrollah Zadeh S., Dabagh Mohammadi Nasab A., Zahtab Salmasi S., and Pourdad S. 2014. Study on effect of weed interference and nitrogen fertilizer on performance of chickpea in intercropping with wheat. Agricuitural Science and Sustainable Production 23(4): 85-100. (In Persian)
• Adcock T.E., and Banks P.A. 2009. Effects of pre emergence herbicides on the competitiveness of selected weeds. Weed Science 39: 54-56.
• Aguyoh J.N., and Masiunas J.B. 2003. Interference of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus) with snap beans. Weed Science 51: 202-207.
• Akbari A., Zand E., and Mosavi K. 2011. Evaluation the effect of row space and weed management approaches on biomass, chickpea (Cicer arietinum) yield, and yield components in Khorramabad dryland conditions. Crop Production 3(3): 1-21. (In Persian)
• Asghari M., and Armin M. 2014. Effect of weed interference in different agronomic managements on grain yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum). Crop Ecophysiology 8: 32(4): 407-422. (In Persian)
• Bakhtiari Moghadam M., Vazan S., Asfyny Farahani M., Azizkhany S., and Rezaei K. 2012. Study of time and location management of weed control on yield and some agronomical traits of chickpea (Cicer arietinum ). Journal of Agriculture and Plant Breeding 8: 87-96. (In Persian)
• Bilgili U., Sincik M., Uzan A., and Acikgoz E. 2003.The influence of row spacing and seeding rat on seed yield and yield components of forge turnip (Brassica napus ). Journal of Agronomy and Crop Science 189(4): 250-254.
• Blackshaw R.E., Stobbe E.H., and Sturko A.R.W. 1981. Effect of seeding dates and densities of green foxtail (Setaria viridis) on the growth and productivity of spring wheat (Triticum aestivum ). Weed Science 29: 212-217.
• Chaab A., Bakhshandeh A., Zand E., Ebrahimpour F., Shafeinia A., and Anafjeh Z. 2010. Effect of competition of wild mustard (Sinapis arvensis ) on yield and yield components of canola (Brassica napus L.) in pot and field conditions. Electronic Journal Crop Production 3(2): 33-48. (In Persian)
• Challaiah O., Burnside C., Wicks G.A., and Johanson V.A. 1986. Competition between winter wheat (Triticum aestivum) cultivars and downy brome (Bromus tectorum). Weed Science 34: 689-693.
• Defelice M. S. 2002. Green foxtail, Setaria viridis (L.) P. Beauv. Weed Technology 16: 253-257.
• Dhanput K., Singh K., Kumar D., and Sinugh K. 2002. Stabbility analysis for seed yield and its components over different plant densities in soybean. Legume-Research 25(3): 222-224.
• Douglas B.J., Gordon T.A., Morrison I.N., and Maw M.G. 1985. The biology of Canadian weeds. 70. Setaria viridis (L.) Beauv. Canadian Journal of Plant Science 65: 669-690.
• Fereydoni N., Rafei M., and Khorgami A. 2010. Effect of planting, application of nitrogen fertilizer and weed interference on corn yield and morphological characteristics of a Single Cross 704. Journal of Crop Physiology 2(2): 85-95.
• Ghamari H., and Ahmadvand G. 2013. Effect of different periods of weed interference and weed control on height, yield and yield components of common bean. Journal of Crop Production and Processing 3(9): 71-80. (In Persian)
• Golestani Far F., Mahmoodi S., Zamani Gh.R., and Sayyari Zahan M.H., 2016. Effect of inter and intra-specific competition on morphological and growth characteristics of wheat (Triticum aestivum) and rye (Secale cereale L.) under drought stress conditions. Environmental Stresses in Crop Science 9(3): 241-256.
• Gozubenli H. 2010. Influence of planting patterns and plant density on the performance of maize hybrids in the eastern mediterranea conditions. International Journal of Agriculture and Biology 12: 556-560.
• Habibi F., and Sorkhi F. 2011. Effect of wild oats density on morphological characteristics and yield of winter wheat. Journal of Research in Crop Sciences 13(4): 41-50. (In Persian)
• Holm L.G., Plunknett D.L., Pancho J.V., and Herberger J.P. 1991. The world's worst weeds. Distribution and Biology. Krieger Publishing Company, Malabar, Florida.
• Jozarian Z., Yadavi A., Movahedi Dehnavi M., and Maghsodi E. Effect of row spacing and plant density on yield quality and quantity of soybean under weed competition. Agroecology 6(4): 857-848. (In Persian)
• Jozarian Z., Yadavi A., Movahedi Dehnavi M., and Maghsodi E. 2018. Effect of planting patterns on grain yield and morphological characteristics of soybean (Glycine max) in the competition with weeds. Plant Ecophysiology 10(33): 138-148. (In Persian)
• Kiani, Movahedi Dehnavi M., and Yadavi A. 2012. Interaction effects of planting date and weed competition on yield and yield components of three white bean cultivars in Semirom. Journal of Crop Production and Processing 2(3): 17-29. (In Persian)
• Lythgoe B., Norton R.M., Nicolas M.E., and Conner D.J. 2001. Compensatory and competitive ability of tow canola cultivars. International Journal of Agronomy 2: 1-8.
• Masuda T., and Goldsmith P. 2009. World soybean production: area harvested yield, and long-term projections. International Food and Agribusiness Management Review 12: 143-162.
• Mirshekari B., Frahvash F., and Javanshir A. 2010. Phenology and grain yield of maize cv. Hybrid 604 at interference with lambsquarters (Chenopodium album ). Seed and Plant Production Journal 2-26(4): 365-385. (In Persian)
• Mohammadi G.R., Javanshir A., Rahimzadeh-Khoie F., Mohammadi A., and Zehtab-Salmasi S. 2004. The effect of weed interference on shoot and root growth and harvest index in chickpea. Iranian Journal of Crop Sciences 6: 24-33. (In Persian)
• Mousavi M.R. 2008. Integrated Weed Management (Principles and Methods). Miad Publisher. p.468. (In Persian)
• Naseri R., Fasihi K Hatami A., and Poursyahbidi M.M. 2010. Effect of planting pattern on grain yield, yield components, oil and protein contents in winter safflower cv. sina under rainfed condition. Journal of Crop Science 12(3): 227-238.
• Nikcheh M., Mohammad Esmaili M., Nakhzari Moghaddam A., and Bahmanesh B. 2018. Study of competition between two rangeland species Bromus tomentellus, Poa pratensis in order to protect them in rangeland ecosysteme. Journal of Plant Ecosystem Conservation 6(12): 123-134. (In Persian)
• Rajcan I., and Swanton C.J. 2001. Understanding maize-weed competition: resource competition, light quality and whole plant. Field Crop Research 71: 139-150.
• Sebastian J., Wong M.K., Tang E., and Dinneny J.R. 2014. Methods to promote germination of dormant Setaria viridis PLoS One 9: 95-109.
• Sorkhi Lellahlo F., Dabbagh Mohammadi Nasab A., and Javanshir A. 2008. Evaluation of leaf characteristics and root to shoot ratio on the interference of underground and shoot organs in wheat (Triticum aestivum) and different density of wild oats (Avena fatua). Journal of Sciences and Technology of Agriculture and Natural Resources 45: 435-446. (In Persian)
• Stefan S., Cragi E.A., and Michael H.D. 2004. Forage soybean yield and quality responses to plant density and row distance. Agronomy Journal 96: 966-970.
• Tepe I., Erman M., Yergin R., and Bükün B. 2011. Critical period of weed control in chickpea under non-irrigated conditions. Turkish Journal Agriculture and Forestry 35: 525-534.
• Watson P.R., Derksen D.A., Van Acker R.C., and Blrvine M.C. 2002. The contribution of seed seedling, and mature plant traits to barley cultivar competitiveness against weeds. Proceedings of the National Meeting- Canadian Weed Science Society 14: 49-57.