درصد زنده‌مانی و جابجایی پوره‌ی سن اول سفید بالک پنبه، Bemisia tabaci

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• حسن قهاری
• حمید ساکنین چلاو

دانشگاه آزاد اسلامی

10.22067/jpp.v23i2.2551

چکیده

چکیده
بررسی درصد زنده‌مانی و جابجایی پوره‌ی سن اول سفید بالک پنبه (Bemisia tabaci, Hom.: Aleyrodidae)، روی 5 رقم مختلف پنبه (Gossypium hirsutum) شامل ورامین، کوکر - 312، بلغار - 557، ساحل - 80 و بومی (برگ قرمز و قوزه قرمز)، در شرایط گلخانه و با دمای متوسط 2±24 درجه‌ی سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد، 16 ساعت روشنایی در شبانه‌ روز انجام شد. جابجایی پوره‌ی سن اول سفید بالک پنبه روی ارقام مختلف پنبه دارای اختلاف معنی‌داری با یکدیگر بود، بطوری‌که بیشترین میانگین جابجایی در رقم بومی و به میزان 62/14±93/77 درصد و کمترین میانگین جابجایی در رقم بلغار - 557 و به میزان 71/9±84/17 درصد تعیین شد. میانگین درصد زنده‌مانی تخم‌ها روی رقم بومی کمتر از سایر ارقام بود و اختلاف آن با سایر تیمارها معنی‌دار تعیین شد. اما میانگین درصد زنده‌مانی تخم‌های سفید بالک پنبه روی سایر ارقام پنبه و نیز سطوح مختلف برگ‌های آنها اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشت. بررسی درصد زنده‌مانی مراحل زیستی نابالغ سفید بالک پنبه از پوره‌ی سن اول تا شفیره نشان داد که میانگین درصد زنده‌مانی مراحل مختلف زیستی سفید بالک پنبه روی ارقام مختلف پنبه دارای اختلاف معنی‌داری بود، بطوری‌که کمترین میانگین درصد زنده‌مانی روی رقم بومی، و بیشترین میانگین روی ارقام بلغار - 557 و ساحل - 80 تعیین شد. از میان ارقام مختلف مورد مطالعه، رقم ورامین تنها رقمی بود که میانگین درصد زنده‌مانی روی سطوح رویی و زیرین برگ‌های آن اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشت، بطوری‌که میانگین زنده‌مانی در سطح زیرین برگ‌ها 45/13±87/65 درصد و در سطح رویی 31/17±12/58 درصد بود. شمارش جداگانه‌ی هر یک از مراحل زیستی سفید بالک پنبه شامل تعداد پوره‌های سنین اول تا چهارم، پیش ‌شفیره و شفیره‌ روی سطح زیرین برگ‌های رقم بومی نشان داد که بیشترین درصد تلفات در حد فاصل سنین اول و دوم پورگی، و کمترین میزان مرگ و میر در حد فاصل مراحل پیش‌شفیرگی و شفیرگی اتفاق افتاد. جابجایی پوره‌ها از سطح رویی به سطح زیرین برگ‌ها، بدون در نظر گرفتن جهت طبیعی یا وارونگی برگ‌ها و نیز شرایط روشنایی محیط انجام گرفت. به این ترتیب نورگرایی و زمین‌گرایی به عنوان عوامل مؤثر در جابجایی پوره‌های خزنده‌ی سن اول سفید بالک پنبه مطرح نبوده بلکه عوامل دیگری به ویژه ویژگی‌های متفاوت سطوح زیرین و رویی برگ‌ها در این رابطه نقش اساسی را ایفاء می‌نمایند.



واژه‌های کلیدی: زنده‌مانی، جابجایی، پوره‌ی سن اول، سفید بالک پنبه، رقم، پنبه

20.1001.1.20084749.1388.23.2.8.1

---

عنوان مقاله [English]

Nymphal Survival and Crawler Movement of Bemisia tabaci (Homoptera: Aleyrodidae) on Different Varieties of Cotton, Gossypium hirsutum

نویسندگان [English]

• Hassan Ghahari
• hamid Sakenin Chelav

چکیده [English]

Abstract
Nymphal survival and crawlers movement of Bemisia tabaci (Homoptera: Aleyrodidae) on different varieties of cotton, Gossypium hirsutum, was studied on 5 different varieties including, Varamin, Kucker-312, Bulgar-557, Sahel-80, and native (red leaf/red boll) at 24±2 °C, 65±5% RH, 16:8 (L: D) photoperiod in the greenhouse condition. Crawlers' movement was significantly different on the varieties. The highest average movement was 77.93±14.62% on the Native variety, and the lowest one was 17.84±9.71% on Bulgar-557. Mean percentage of survival of the eggs on the native variety was lower than other varieties and significantly different; but it was not significantly different on other varieties and also their different leaf surfaces. Study on the immature life stages from 1st instar to pupa indicated that mean percentage of survival of different life stages was significantly different on the varieties; so that the lowest one was on Native, and the highest one was on Bulgar-557 and Sahel-80. Of the different varieties, Varamin was the only variety which the mean percentage of survival was different on adaxial and abaxial leaf surfaces, as it was determined 65.87±13.45 and 58.12±17.31 percent, respectively. Mean percentage of mortality of different life stages including, 1st to 4th nymphal instars, prepupae, and pupae was separately studied on the adaxial leaf surface of Native variety. The highest and the lowest mortality was occurred in first (between 1st and 2nd nymphal instars) and fifth (between prepupa and pupa) stadia, respectively. Movement of crawlers from abaxial to adaxial leaf surface was not dependent on leaf orientation and photoperiod; therefore, phototropism and geotropism are not effective factors for sweetpotato crawlers’ movement, while other factors especially different characteristics of abaxial and adaxial leaf surfaces have the major role in this behavior.

Key words: Survival, Movement, Crawler, Bemisia tabaci, Variety, Cotton