بررسی فونستیک و تنوع و تراکم جمعیت هزارپایان (Diplopoda) خاکزی طی فصول مختلف سال در جنگل سمسکنده مازندران

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• محمود مهرافروز مایوان
• معصومه شایان مهر

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

10.22067/jpp.v29i1.32921

چکیده

مطالعة حاضر به مدت یک سال در جنگل سمسکنده به نمایندگی از جنگل های هیرکانی به منظور بررسی تغییرات تراکم و تنوع زیستی هزارپایان انجام گرفت (1392-1391). برای این منظور نمونه بردای از خاک جنگل هر دو ماه یک بار در فصول مختلف سال انجام گردید و نمونه ها از سه بخش خاک شامل بستر خاک (خاک-برگ)، لایة 3-0 سانتی متر و لایة 6-3 سانتی متر برداشته شدند. در این بررسی در مجموع، 3 راسته، 5 خانواده، 6 جنس و 7 گونه از جنگل سمسکنده جمع آوری و شناسایی گردیدند. در این بررسی، دو گونة Leptoiulus sp. nov. و Amblyiulus sp. nov. برای اولین بار برای فون دنیا یافت می شود. گونة Leptoiulus sp. nov. بیش‌ترین فراوانی و گونة Cylindroiulus treptoflagellum (Read, 1992) کم‌ترین فراوانی را دارا بودند. بالاترین تراکم جمعیت در لایه ی خاکبرگ در ماه مرداد و هم‌چنین در لایة 3-0 سانتی متری و در مرداد ماه وجود داشت. کم‌ترین تراکم جمعیت در لایة 6-3 سانتی متری و در خرداد ماه مشاهده گردید. بیش‌ترین مقدار تنوع جمعیت هزارپایان در لایة خاک برگ در فصل پاییز و کم‌ترین مقدار تنوع نیز در لایة 6-3 سانتی متر در فصل زمستان مشاهده گردید. به طور کلی تراکم و تنوع جمعیت هزارپایان در لایة خاک برگ بیش‌تر از لایه های عمیق تر خاک بود. با توجه به نتایج این تحقیق و نظر به این‌که هزارپایان اهمیت زیادی در زنجیره های غذایی خاک و حفظ تعادل طبیعی در جنگل ها را دارند توصیه می شود برنامه های حفاظت از تنوع زیستی اکوسیستم های جنگلی به خصوص جنگل های با ارزش هیرکانی مورد توجه و نظر بیش‌تری قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

• تنوع زیستی
• جنگل سمسکنده
• فون
• مازندران
• هزارپایان

20.1001.1.20084749.1394.29.1.14.7

---

عنوان مقاله [English]

A Study on Faunestic, and Biodiversity and Population Dynamics of Edaphic Millipedes (Diplopoda) during Different Seasons in Semeskandeh Forests, Mazandaran Province, Iran

نویسندگان [English]

• M. Mehrafrooz Mayvan
• M. Shayanmehr

Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resource

چکیده [English]

The present study was carried out during a one year period in 2012-2013 in order to investigation of seasonal density and diversity of Diplopoda in a Hyrcanian forest (Semeskandeh forest) in northern Iran. For these purpose, some forest soil sampling were done in two mounth intervals and the samples were collected from leaf litter (OL,F,H), the 0-3 cm and 3-6 cm of soil layer (Ah). A total of 7 species belong to 3 order, 5 family and 6 genera were collected and identified from Semeskandeh forest. In this study two species (Leptoiulus sp. nov. and Amblyiulus sp. nov.) be found for the first time for the fauna of the world. Leptoiulus sp. nov. are the most abundant species and Cylindroiulus treptoflagellum (Read, 1992) are less dominant. The highest abundance of Diplopoda was observed in leaf litter and 0-3 cm in summer. Also abundance of Diplopoda was low in deep layer of soil (3-6 cm) in Spring. Additionally, diversity of Diplopoda indicated that species diversity was highest in Autumn in leaf litter and there was low species diversity in Winter in deep layer of soil. In total, species diversity and population density of Diplopoda in leaf litter was higher than deeper layers (3-6 cm) of soil. According to this study, Diplopoda are potentially one of the main factors in food chain in Hyrcanian forests and our results show the importance of biodiversity conservation and management of natural resources of this area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Diplopoda
• Diversity
• Fauna
• Hyrcanian forest
• Mazandaran

مراجع

1- پاک نیا الف. 1383. بررسی تنوع گونه های جانوری در منطقة تاریخی میمند. پایگاه میراث فرهنگی و گردش گری میمند، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردش گری. فارس.

2- جلائیان م.، حسامی ش. و کریمی ملاتی الف. 1390. حشره شناسی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز. شیراز.

3- صیاد الف.، حسینی م.، حسینی و. و صالحه شوشتری م. ح. 1391. جنگل کاری های حاشیة رودخانه ی دز اثر متفاوتی بر جانوران خاک دارند. نشریة آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) 26: 707–700.

4- فرشادفر ع. 1389. اصول و روش های آماری چند متغیره. انتشارات طاق بستان دانشگاه رازی. کرمانشاه.

5- محمد نژاد کیاسری ش.، ثاقب طالبی خ.، رحمانی ر. و عموزاد م. 1390. مقایسة تنوع بی مهرگان خاکزی در عرصه های جنگل طبیعی و جنگل کاری های منطقه ی ساری. فصل نامه علوم و فنون منابع طبیعی 6: 69-55.

6- مروی مهاجر م. ر. 1384. جنگل شناسی و پرورش جنگل. موسسة چاپ و انتشارات دانشگاه تهران. تهران.

7- نوروزی م. و توکل س. 1389. جانورشناسی عمومی و آزمایشگاهی. انتشارات نوروزی. گرگان.

8- یوسف زاده ح.، طبری م.، حسین زاده کلاگر الف.، اسدی م.، ستاریان ع. و زارع ح. 1389. تنوع ریختی برگ نمدار (Tilia spp.) در جنگل-های هیرکانی. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک 2: 24-11.

9- Attems V.C. 1951. Myriopoden vom Iran. Ergebnisse der Österreichischen, 387-426.

10- Brown G.G., Pasini A., Benito N. P., De Aquino A. M., and Correia M. E. F. 2001. Diversity and functional role of soil macrofauna comunities in Brazilian no-tilage agroecosystems. International Symposium on Managing Biodiversity in Agricultural Ecosystems, 6: 310-328.

11- Enghoff H. 2006. The millipedes of Turkey (Diplopoda). Steenstrupia, 29: 175–198.

12- Golovatch S.I. 1982. A Contribution to the Millipede Fauna of Iran (Diplopoda). Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, 85: 157-169.

13- Golovatch S.I., and Kime R.D. 2009. Millipede (Diplopoda) distributions: A review. Soil Organisms, 81: 565-597.

14- Gongalsky K.B., Gorshkova I.A., Karpov A.I., and Pokarzhevskii A.D. 2008. Do boundaries of soil animal and plant communities coincide? a case study of a Mediterranean forest in Russia. European Journal of Soil Biology 44: 355-363.

15- Grgic T., and Kos I. 2005. Centipede diversity in differently structured forests in Slovenia. Peckiana, 4: 49-56.

16- Kania G., and Klapec T. 2012. Seasonal activity of millipedes (Diplopoda) their economic and medical signi cance. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 19: 646-650.

17- Lesniewska M., Mock A., and Kania G. 2011. Centipede (Chilopoda) diversity in forest habitat of Ojcow National Park. Polish Journal of Environmental Studies 20: 581-590.

18- Moravvej S.A., and Enghoff H. 2005. A review of the millipede fauna of Iran (Diplopoda). Zoology in the Middle East, 35: 61-72.

19- Murphy C.M., Gonzalez G., and Belen J. 2008. Ordinal abundance and richness of Millipedes (Arthropoda: Diplopoda) in a subtropical wet fotrest in Puerto Rico. Acta Cientifica, 22: 57-65.

20- Naqinezhad A., Bahari S.H., Gholizadeh H., Esmaeili R., Hamzeh’ee B., Djamali M., and Moradi H. 2012. A phytosociological survey of two lowland Caspian (Hyrcanian) remnant forests, Northern Iran, for validation of some forest syntaxa. Phytologia Balcanica, 18: 173-186.

21- Poorzady M., and Bakhtiari F. 2009. Spatial and temporal changes of Hyrcanian forest in Iran. Biogeosciences and Forestry, 2: 198-206.

22- Tarasevich Y.M. 1992. Diplopoda in the Associations of Mixed Forests in Byelorussia. p 213-218. In 8th International Congress of Myriapodology, 15-20 July. 1992. Innsbruck, Austria.

23- Tavankar F., Majnounian B., and Bonyad A.E. 2012. Felling and winching damages to natural regeneration in the Hyrcanian forests of Iran. International journal of Agronomy and Plant Production, 3: 300-305.

24- Triplehorn C.A., and Johnson N.F. 2005. Borror and Delong’s Introduction to the Study of Insects. Thomson Press, California.

25- Tuf I.H., and Tufova J. 2008. Proposal of ecological classification of centipede, millipede and terrestrial isopod faunas for evaluation of habitat quality in Czech Republic. Casopis Slezskeho Zemskeho Muzea Opava, 57: 37-44.