تغییرات تراکم، پراکنش فضایی و نمونه‏برداری دنباله‏ای جمعیت شکارگرهای مهم شته‏خوار در مزارع گندم منطقه‎ی گرگان

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

گرگان

چکیده

چکیده
به منظور مطالعه‏ی تغییرات تراکم و پراکنش فضایی و نیز طراحی یک برنامه‏ی نمونه‏برداری دنباله‏ای با دقت ثابت برای جمعیت شکارگرهای مهم شته‏‏خوار، طی دو فصل زراعی 1385 و 1386 با استفاده از تور حشره‏گیری از مزارع گندم پنج ناحیه‏ی مختلف در اطراف گرگان به صورت هفتگی نمونه‏برداری به عمل آمد. با استفاده از شاخص‏‏ها و مدل‏های مختلف، پراکنش فضایی جمعیت شکارگرها برآورد شد و به کمک نمونه‏برداری دنباله‏ایِ مدل گرین، تعداد نمونه‏ی لازم و معادلات خطوط تصمیم‏گیری به منظور برآورد میانگین جمعیت آن‏ها محاسبه گردید. جمعیت کفشدوزک‏های هفت‏نقطه‏ای (L. Coccinella septempunctata) و شطرنجی (Propylea quatuordecimpunctata L.) و مگس‏های سیرفید Eupeodes corollae (Fabricius) و Episyrphus balteatus (De Geer) به ترتیب 75/18، 25/14، 54/41 و 02/6 درصد از جامعه‏ی شکارگرها را به خود اختصاص دادند. به استثنای مگس E. corollae، ضرایب تیلور سه شکارگر دیگر با عدد یک اختلاف معنی‏داری نداشتند و پراکنش جمعیت آن‏ها از نوع تصادفی بود. برازش پراکنش جمعیت شکارگرها با مدل پواسون نیز نشان داد که توزیع فضایی جمعیت آن‏ها در بیش‏تر تاریخ‏های نمونه‏برداری از نوع تصادفی بود. بر اساس نتایج نمونه‏برداری دنباله‏ای، تعداد نمونه‏ی لازم جهت قطع خطوط تصمیم‏گیری به دو عامل تراکم جمعیت و دقت مورد انتظار بستگی داشت، به طوری که در دقت 25/0، تعداد نمونه‏ی لازم جهت برآورد میانگین جمعیت کفشدوزک C. Septempunctata از 400 عدد در تراکم 033/0 به 41 عدد در تراکم 6/0 و تعداد نمونه‏ی لازم برای برآورد میانگین جمعیت کفشدوزک P. quatuordecimpunctata از 775 عدد در تراکم 02/0 به 10 عدد در تراکم 8/1 کاهش یافت. تعداد نمونه‏ی لازم جهت برآورد میانگین جمعیت مگس‏های E. corollae و E. balteatus نیز بر حسب تراکم جمعیت آن‏ها به ترتیب بین 4 تا 400 و 57 تا 175 عدد نوسان داشت. به طور کلی، استفاده از تور حشره‏گیری در تراکم‏های بالای جمعیت،‏ روش مقرون به صرفه‏ای می‏باشد، اما در تراکم‏های پایین جمعیت، رسیدن به دقت 25/0 مستلزم برداشتن تعداد زیادی نمونه است. توصیه می‏گردد که دقت و سودمندی روش تور حشره‏گیری با سایر روش‏های نمونه‏برداری مقایسه گردد تا بهترین روش جهت نمونه‏برداری از جمعیت شکارگرهای شته‏‏‏خوار در مزارع گندم مشخص شود.

واژه‏های کلیدی: تغییرات جمعیت، پراکنش فضایی، نمونه‏برداری دنباله‏ای، شته‏های گندم، شکارگرها و گرگان

عنوان مقاله [English]

Density, Spatial Distribution and Sequential Sampling of Main Aphidophagous Predators in Winter Wheat Fields of Gorgan, Northern Iran

نویسنده [English]

  • ali afshari
چکیده [English]

Abstract
In order to investigate density fluctuation and spatial distribution of the main aphidophagous predators and develop a fixed-precision sequential sampling plan, a weekly sweepnet sampling was conducted at five winter wheat fields in Gorgan region in northern Iran, during two growing seasons of 2006 and 2007. Spatial distribution of the predators was described by fitting data to Poisson (random) distribution, as well as by calculating three dispersion indices. A sequential sampling plan was also developed using the fixed-precision method of Green for estimating the mean density of predators' population. Four species of Coccinella septempunctata L., Propylea quatuordecimpunctata L., Eupeodes corollae (Fabricius) and Episyrphus balteatus (De Geer) comprised 18.75, 14.25, 41.54 and 6.02 percent of the predators' community, respectively. For all predators, with the exception of E. corollae, the parameters b of Taylor’s power law did not differ significantly from one, indicating that populations of them exhibited random spatial distribution. Fitting population’s frequency data to distribution models also showed that Poisson (random) distribution provided a good fit to the population frequencies during most of the wheat growing season. Sequential sampling results showed that the number of sample units required to stop sampling was depended upon mean population abundance and desired level of precision. So that, for C. septempunctata, at density of 0.033-0.6 adult/10 sweepnet and precision level of 0.25, the required sample size ranged from 400 to 41 sweepnets. At the same time, for P. quatuordecimpunctata, at density of 0.02-1.8 adult/10 sweepnets, the required sample size ranged from 775 to 10 sweepnets. For E. corollae and E. balteatus, required sample size ranged from 4 to 400 and 57 to 175 sweepnets, respectively. Regarding number of sample units, at high density of predators, sweepnet sampling was a cost-effective method to estimate predators' population density, whereas at low population levels, sweepnet sampling was a time-consuming method and a quite large sample was required to achieve the desired precision of 0.25. Therefore, we recommend the comparison of precision and efficiency of sweepnet with other sampling procedures to determine the best sampling method for estimating population density of predators in wheat fields.

Keywords: Population fluctuation, Spatial distribution, Sequential sampling, wheat aphids, Predators and Gorgan

CAPTCHA Image