TY - JOUR ID - 41764 TI - تأثیر سیلیکات سدیم در القاء مقاومت سیستمیک در خیار مبتلا به پوسیدگی فوزاریومی ساقه و ریشه JO - پژوهش های حفاظت گیاهان ایران JA - JPP LA - fa SN - 2980-8170 AU - رئیسی دهکردی, سمیرا AU - رادمان, ناصر AU - طاهری, عبدالحسین AU - صباغ, سید کاظم AD - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران AD - گروه گیاهپزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران AD - گروه زیست شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 36 IS - 2 SP - 169 EP - 182 KW - آنزیم‌های دفاعی KW - بیماری خاکزاد KW - کنترل بیماری KW - متابولیت‌های ثانویه KW - مقاومت سیستمیک DO - 10.22067/jpp.2022.73517.1059 N2 - یکی از مهم‌ترین بیماری های خیار، پوسیدگی ساقه و ریشه خیار با عامل  Fusarium oxysporum f.sp. radicis-cucumerinum می‌باشد. به منظور القای واکنش‌های دفاعی در ارقام خیار و کنترل بیماری  فوق اثر سیلیکات سدیم مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا غلظت‌های متفاوتی از سیلیکات سدیم در آزمایشگاه به روی قارچ بیمارگر استفاده شد. اثرات غلظت‌های مختلف سیلیکات سدیم به صورت کاربرد در خاک روی خیار در گلخانه به کار رفت. در بازه‌های زمانی صفر، 48، 72 و 96 ساعت بعد از مایه‌زنی با بیمارگر، نمونه‌برداری از گیاهچه‌های تیمار شده برای اندازه‌گیری متابولیت‌های ثانویه و فعالیت آنزیمی انجام شد. شدت بیماری، فاکتورهای رشدی، تولید متابولیت‌های ثانویه و فعالیت آنزیم‌های دفاعی در گیاه خیار و در نتیجه کنترل بیماری بررسی شد. بررسی شدت بیماری و فاکتورهای رشدی در قالب طرح کاملا تصادفی و فاکتورهای بیوشیمیایی در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل که در آن فاکتورهای اصلی تیمارهای اعمال‌شده و فاکتورهای فرعی زمان‌های نمونه‌برداری هستند با سه تکرار انجام شد. سیلیکات سدیم تاثیر ضدقارچی مستقیم بر رشد قارچ بعد از گذشت 5 روز داشته و با افزایش غلظت آن تا 4 میلی‌مولار باعث افزایش معنی‌دار اثرات ضد قارچی شد. کاهش قطر پرگنه نسبت به شاهد به صورت معناداری تنها در غلظت‌های 2 و 4 میلی‌مولار مشاهده شد. قارچ‌های فوزاریومی بیمارگر ریشه بوده و باعث کاهش میزان جذب آب و مواد معدنی و مسدود شدن آوندها می‌شوند، در نتیجه مستقیما بر پارامترهای رشدی در ریشه و قسمت های سبز گیاه اثر می‌گذارند. شاهد آلوده نسبت به شاهد سالم در تمامی پارامترهای رشدی اندازه‌گیری شده کاهش معنا‌داری نشان داد. شدت بیماری و فاکتورهای رشدی تحت تاثیر معنی‌دار اثرات سیلیکات سدیم در سطح احتمال 1 درصد قرارگرفتند. کاربرد سیلیکات سدیم در تمامی غلظت‌ها نتایج مطلوبی در کاهش معنی‌دار علائم بیماری در پی داشت. کاربرد سیلیکات سدیم در گیاهان بیمارسبب بهبود پارامترهای رشدی شد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی کاهش میزان کلروفیل و کارتنوئید و افزایش ترکیبات فنلی و آنزیم‌های آنتی اکسیدانی و پرولین در شاهد آلوده در مقایسه با شاهد سالم مشاهده شد. در این پژوهش در گیاهان بیمار در حضور سیلیکات سدیم مقادیر رنگدانه‌ها، آنتوسیانین، فنل، فلاونوئید، پرولین، پروتئین و فعالیت آنزیم‌های اکسیدانی به شکل معنی‌داری نسبت به شاهد آلوده افزایش یافته است. طبق نتایج به دست آمده، سیلیکات سدیم به عنوان یک محرک شیمیایی دفاع گیاه و افزایش‌دهنده رشد گیاه، برای حفاظت موثر گیاه خیار در برابر عامل بیماری می‌تواند استفاده شود. UR - https://jpp.um.ac.ir/article_41764.html L1 - https://jpp.um.ac.ir/article_41764_d672057a534df5e81bd9a9bad0d4b10b.pdf ER -