%0 Journal Article %T بررسی تأثیر تنش‌های محیطی بر رشد و توسعه گیاه نی قمیش (Arundo donax) در شرایط آب و هوایی شهر مشهد %J پژوهش های حفاظت گیاهان ایران %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2980-8170 %A الهی نژاد, محسن %A اسدی, قربانعلی %A توکل افشاری, رضا %D 2023 %\ 08/23/2023 %V 37 %N 2 %P 177-193 %! بررسی تأثیر تنش‌های محیطی بر رشد و توسعه گیاه نی قمیش (Arundo donax) در شرایط آب و هوایی شهر مشهد %K تنش‌های محیطی %K خشکی %K رشد %K گیاه مهاجم %K نی قمیش %R 10.22067/jpp.2023.78763.1106 %X به‌منظور بررسی اثر تیمار خشکی و شوری بر رشد و استقرار ریزوم گیاه قمیش Arundo donax آزمایشی در سال 1400 با استفاده از ریزوم‌های جمع‌آوری‌شده از اکوتیپ شهر گرگان و به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف تنش خشکی {100%، 75% و 50% ظرفیت زراعی} و سطوح مختلف تنش شوری {0 (آب مقطر)، 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر} بود. نتایج کلی آزمایش نشان داد که وجود تنش‌های شوری و خشکی هر دو باعث کاهش شاخص‌های رشد و توسعه‌ای این گیاه می‌شوند و وجود این دو تنش محیطی می‌تواند شاخص‌های زیست‌توده اندام هوایی، زیست‌توده اندام زیرزمینی، ارتفاع گیاه، قطر ساقه و شاخص سطح برگ را کاهش دهد. تأثیر تنش شوری بر کاهش شاخص‌های اندازه‌گیری شده کمتر از تنش خشکی بود به‌نحوی که اختلاف بین سطوح تنش شوری در سطوح مختلف تنش خشکی در همه شاخص‌های اندازه‌گیری شده به جز زیست‌توده اندام هوایی اختلاف ناچیزی با یکدیگر داشتند ولی در مقایسه اثر تنش خشکی در سطوح مختلف سطح با یکدیگر به این نتیجه می‌رسیم که تنش خشکی به تنهایی منجر به کاهش معنی‌دار شاخص‌های رشد نسبت به تیمار شاهد می‌گردد. حداکثر میزان زیست‌توده اندام هوایی در شرایط بدون تنش (شاهد) به میزان 2840 گرم ایجاد شد و با افزایش سطوح تنش شوری و خشکی این مقدار کاهش پیدا می‌کند به‌نحوی که کمترین مقدار زیست توده در شرایط تنش خشکی و شوری حداکثری به میزان 988 گرم حاصل شد. زیست توده اندام هوایی نی قمیش در طول زمان در سطوح مختلف تنش شوری و خشکی افزایش پیدا کرد و مقدار آن از کمتر از 300 گرم در ابتدای فصل رشد در همه سطوح تنش به بیش از 1000 تا 2500 گرم در پایان فصل رشد در سطوح مختلف تنش رسید؛ همچنین پارامترهای حاصل از اثر تنش‌های شوری و خشکی بر قطر ساقه، ارتفاع گیاه و سطح برگ نی قمیش نشان داد که این گیاه در تنش‌های جزئی خشکی تا حدی مقاومت نشان داده و این شاخص‌ها کمتر در آن کاهش پیدا می‌کند، اما در تنش شدید خشکی این مقدار کاهش شدید پیدا کرد. نتایج تجزیه واریانس این آزمایش نیز نشان داد تیمار شوری و خشکی و اثر متقابل آن دو منجر به ایجاد اختلاف معنی‌دار با تیمار شاهد گردید. اثر ساده تیمار شوری به جز در شاخص سطح برگ و قطر ساقه در سایر شاخص‌ها نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی‌دار نشان داد با این وجود اثر ساده تیمار خشکی در تمامی شاخص‌های اندازه‌گیری شده معنی‌داری را نشان داد. %U https://jpp.um.ac.ir/article_43292_690163ff0948bc53ceeaf1482b536281.pdf