%0 Journal Article %T سمیت تنفسی حاد اسانس‌های رزماری و اسطوخودوس و هم‌افزایی آن‌ها روی حشره‌ی کامل سوسک چهارنقطه‌ای حبوباتCallosobruchus maculatus (Col.: Chrysomelidae) در شرایط آزمایشگاه %J پژوهش های حفاظت گیاهان ایران %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2980-8170 %A لطیفی زاده, رضا %A خانجانی, محمد %A ظهیری, بابک %D 2020 %\ 06/21/2020 %V 34 %N 2 %P 195-205 %! سمیت تنفسی حاد اسانس‌های رزماری و اسطوخودوس و هم‌افزایی آن‌ها روی حشره‌ی کامل سوسک چهارنقطه‌ای حبوباتCallosobruchus maculatus (Col.: Chrysomelidae) در شرایط آزمایشگاه %K اسانس %K اسطوخودوس %K رزماری %K سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات %K سینرژیست %R 10.22067/jpp.v34i2.58875 %X سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات، Callosobruchus maculatus یکی از آفات کلیدی انواع مختلف حبوباتی مانند لوبیا چشم بلبلی، نخود، عدس، ماش و باقلا بوده و می­تواند خسارت وارد کند. برای کنترل آن در سال­های اخیر از آفت‌کش‌های سازگار با محیط زیست به ویژه با منشاء گیاهی مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این پژوهش سمیت اثرات تنفسی حاد اسانس‌های گیاه رزماری،Rosmarinus officinalis L.  و اسطوخودوس، Lavandula angustifolia Mill و برهم‌کنش آن­ها روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه­ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش­های زیست‌سنجی اسانس­ها با غلظت­های 12، 25، 45، 86، 166، 320 میکرولیتر لیتر هوا روی حشرات کامل 1 تا 3 روزه این آفت در دمای 1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره­ی نوری 16 ساعت تاریکی و 8 ساعت روشنایی انجام شد آزمایش­ها روی مخلوطی از دانه‌های ماش و لوبیا چشم بلبلی درون ظرف‌های شیشه‌ای درب‌دار به حجم 60 میلی­لیتر، داخل انکوباتور انجام شد. شاخص‌های LC50 و LC90 اسانس‌ها با نرم‌افزار POLO-PC محاسبه و تجزیه واریانس آن­ها با نرم‌افزار SAS 9.1 انجام شد و سمیت تنفسی اسانس­ها مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داد که رابطه مستقیمی بین غلظت اسانس و درصد مرگ‌ومیر وجود دارد. اسانس رزماری نسبت به اسانس اسطوخودوس دارای سمیت بالاتری بود. مقادیر LC50 رزماری و اسطوخودوس به ترتیب 39/17 و 39/40 میکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. برای بررسی اثرات متقابل این دو اسانس، آزمایش دیگری در غلظت­های پیشین و به نسبت مساوی (1:1) از هر اسانس انجام شد و مقدار LC50 مخلوط دو اسانس 84/15 میکرولیتر بر لیتر هوا به­دست آمد. نسبت هم‌افزایی (SR) این دو اسانس معادل 82/1 بود که نشان می‌دهد اسانس‌های مذکور اثر یکدیگر را تشدید می‌نمایند. میانگین مرگ‌ومیر ناشی از سمیت تنفسی اسانس‌های اسطوخودوس، رزماری و مخلوط آن‌ها به ترتیب 29/61، 38/ 77 و 58/81 درصد به­دست آمد. %U https://jpp.um.ac.ir/article_37729_b9da12ffbb60895f1c681747c0a2c64d.pdf